5
प्रात्यक्षिक क्र 02
विदा (सांख्यिकीय माहिती) संघटन
Geography Practical Data Organisation विदा संघटन
बारावी भूगोल प्रात्यक्षिक क्र 2
विदा संघटन
Geography Practical Data Organisation विदा संघटन
* उपलब्ध सांख्यिकीय माहितीचे पुनरावलोकन करुन तिची उपयोगिता तपासावी लागते, याला माहितीचे संघटन करणे म्हणतात.
* उपलब्ध माहितीचे उपयोगीता वाढविण्यसाठी तिचे केलेले सुस्पष्ट विश्लेषण म्हणजे माहितीचे संघटन होय. हे विश्लेषण खालील टप्यात केले जाते.
① माहितीची सुस्पष्ट मांडणी करुन दृष्टिक्षेपात तपासणी करणे.
② संख्याशास्त्रांचा वापर करुन निष्कर्ष काढणे.
उदा.
1) एका पर्यटनस्थळी भेट देण्यसाठी आलेल्या पहिल्या 100 लोकांच्या वयाची माहिती गोळा करावयाची झाल्यास तिची मांडणी (विश्लेषण) पुढील प्रमाणे (गट करुन) वर्गीकरण करता येईल.
0 ते 15, 16 ते 30, 31 ते 45, 46 ते 60, 61 ते 75, आणि 76 पेक्षा जास्त वयाचे लोक. किंवा
उदा.
2) एका वर्गातील 60 विदयार्थ्यांना मिळालेल्या गुणांची टक्केवारीचे विश्लेषण पुढील प्रमाणे करता येईल.
नापास विदयार्थी, 35 ते 45%, 46 ते 60%, 61 ते 75%, 75% च्या पुढील
स्वाध्याय
1) खालील सांख्यिकीय माहिती सुसंघटित करायची आहे. त्याच्यासाठी वर्गांतर 5 ठेवायचे आहे.
20 24 28 32 33 18 26 18 21 34 18 38 22 27 22 30 25 25 38 29
उत्तर-
सर्वात लहान चल – 18
सर्वात मोठे चल – 38
घ्यावयाचे वर्गांतर – 5 (16-20, 21-25, 26-30, 31- 35, 36-40)
पध्दत क्र 2
उत्तर-
सर्वात लहान चल – 18
सर्वात मोठे चल – 38
घ्यावयाचे वर्गांतर – 5
| वर्गांतर | दंड चिन्ह / वितरण | वारंवारता |
| 16 ते 20 | 20, 18, 18, 18 | 4 |
| 21 ते 25 | 24, 21, 22, 22, 25, 25 | 6 |
| 26 ते 30 | 28, 26, 27, 30, 29 | 5 |
| 31 ते 35 | 32, 34 | 2 |
| 36 ते 40 | 33, 38, 38 | 3 |
10 चे वर्गांतर घेऊन-
पध्दत क्र 3
उत्तर-
सर्वात लहान चल – 18
सर्वात मोठे चल – 38
घ्यावयाचे वर्गांतर – 10
| वर्गांतर | दंड चिन्ह / वितरण | वारंवारता |
| 10 ते 20 | 20, 18, 18, 18 | 4 |
| 21 ते 30 | 24, 21, 22, 22, 25, 25, 28, 26, 27, 30, 29 | 6 |
| 31 ते 40 | 32, 34, 33, 38, 38 | 5 |
उदाहरण क्रमांक- 2
2) एका भौगोलिक प्रश्नाचे उत्तर देण्यसाठी विदयार्थ्यांच्या एका गटाला लागणाऱ्या वेळेची (सेकंदात) आकडेवारी खाली दिलेली आहे. वर्गांतर 10 चे अंतर घेऊन दिलेल्या माहितीचे वर्गीकरण करा.
31 11 16 21 17 11 34 14 15 21 18 17 20 25 24 33 13 26 8 19
उत्तर-
सर्वात लहान चल– 8
सर्वात मोठे चल – 34
वर्गांतर – 10 (1-10, 11-20, 21- 30, 31-40)
पध्दत क्र – 2
उत्तर-
सर्वात लहान चल– 8
सर्वात मोठे चल – 33
वर्गांतर – 5
| वर्गांतर | दंड चिन्ह / वितरण | वारंवारता |
| 5 ते 10 | 8 | 1 |
| 11 ते 15 | 11, 11, 14, 15, 13, | 5 |
| 16 ते 20 | 16, 17, 18, 17, 19 | 5 |
| 21 ते 25 | 21, 21, 20, 25 , 24 | 5 |
| 26 ते 30 | 26 | 1 |
| 31 ते 35 | 31, 34, 33 | 3 |
3) खालील परिच्छेद वाचा आणि सारणी पुर्ण करा.
एका गावात कोणाकडे किती (हेक्टर) जमीन आहे त्याची माहिती पुढील प्रमाणे गावात दोन हजार कुटुंब आहेत ज्यांच्या कडे जमीन आहे. त्यापैकी अर्ध्या कुटुबांकडे 1 ते 3 हेक्टर या वर्गातील जमीन आहे. दोनशे कुटुंब 3 ते 5 हेक्टर या प्रवर्गात येतात. उर्वरित कुटुंबापैकी, 50% कुटुंबाची मालकी 5-10 हेक्टर आणि 50% 10-20 हेक्टर या वर्गात आहेत. 20 आणि त्या पेक्षा अधिक हेक्टर जमीन कोणत्याही कुटुंबाकडे नाही.
उत्तर-
4) एका भौगोलिक प्रदेशात एका महिन्यात दररोजच्या कमाल तापमानाची नोंद खालील अवर्गीकृतपणे दर्शवीली आहे. दिलेली सांख्यिकीय माहीती योग्य वर्गांतर घेवून सुसंगटीत करा.
21 26 27 29 30 32 22 36 44 45 23 28 29 31 33 35 27 29 39 42 41 27 33 41 37 39 40 37 39 42
उत्तर-
सर्वात लहान चल- 21
सर्वात मोठे चल- 45
वर्गांतर- 5
| वर्गांतर | दंड चिन्ह | वारंवारता |
| 20 ते 25 | III | 03 |
| 26 ते 30 | IIII IIII | 09 |
| 31 ते 35 | IIII | 05 |
| 36 ते 40 | IIII II | 07 |
| 41 ते 45 | IIII I | 06 |
| एकूण- 30 |
————————————–
पध्दत क्र क्र- 2
उत्तर-
सर्वात लहान चल- 21
सर्वात मोठे चल- 45
वर्गांतर- 5
| वर्गांतर | दंड चिन्ह / वितरण | वारंवारता |
| 20 ते 25 | 21, 22 , 23 | 3 |
| 26 ते 30 | 26, 27, 29 , 30, 28, 29, 27, 29, 27 | 9 |
| 31 ते 35 | 32, 31, 33, 35, 33, | 5 |
| 36 ते 40 | 36, 39, 37, 39, 40, 37, 39 | 7 |
| 41 ते 45 | 44, 45 , 42, 41, 41, 42 | 6 |
5) ‘क्ष’ ठिकाणी वेगवेगळया दिवशी वर्षभरात पडलेल्या पावसाची नोंद (से.मी.) दर्शवीली आहे. खालील अवर्गीकृत साख्यिकीय माहीतीचे योग्य वर्गांतर घेवून वर्गीकृत सारणीत रुपांतर करा.
24 21 10 20 13 12 45 25 31 27 46 42 17 16 9 5 19 23 35 31 29 6 14 28 15
उत्तर-
लहाण चल- 11
मोठे चल- 35
वर्गांतर- 10
| वर्गांतर | दंड चिन्ह | वारंवारता |
| 0 – 10 | IIII | 04 |
| 11 – 20 | IIII III | 08 |
| 21 – 30 | IIII II | 07 |
| 31 – 40 | III | 03 |
| 41 – 50 | III | 03 |
| एकूण- 30 |
आमच्या Whatsapp community गृप मध्ये सहभागी होण्यासाठी येथे क्लिक करा.
Geography Practical Data Organisation विदा संघटन
Practical No. 02 Data Organisation
* Reviewing the available statistical information and checking its usefulness is called organizing the information.
* Organization of information is the clear analysis of available information to increase its usefulness. This analysis is done in the following steps.
① Visual inspection of information by organizing it clearly.
② Drawing conclusions using statistics.
E.g.
1) If the age information of the first 100 people who came to visit a tourist destination is to be collected, its layout (analysis) can be classified (grouped) as follows.
People aged 0 to 15, 16 to 30, 31 to 45, 46 to 60, 61 to 75, and over 76. Or
E.g. 2) The percentage of marks obtained by 60 students in a class can be analyzed as follows.
Failing students, 35 to 45%, 46 to 60%, 61 to 75%, below 75%
Practice
1) The following statistical information is to be well organized. Class 5 is to be kept for him.
20 24 28 32 33 18 26 18 21 34 18 38 22 27 22 30 25 25 38 29
Answer-
The smallest variable – 18
The largest variable – 38
Classes to be taken – 5 (16-20, 21-25, 26-30, 31- 35, 36-40)
| class interval | Bar Mark/Distribution | frequency |
| 16 To 20 | 20, 18, 18, 18 | 4 |
| 21 To 25 | 24, 21, 22, 22, 25, 25 | 6 |
| 26 To 30 | 28, 26, 27, 30, 29 | 5 |
| 31 To 35 | 32, 34 | 2 |
| 36 To 40 | 33, 38, 38 | 3 |
2) The time (in seconds) taken by a group of students to answer a geography question is given below. Classify the given information by taking a class interval of 5.
31 11 16 21 17 11 34 14 15 21 18 17 20 25 24 33 13 26 8 19
Answer-
Smallest variable- 8
The largest variable – 34
Interclassification – 5
| class interval | Bar Mark/Distribution | frequency |
| 5 To 10 | 8 | 1 |
| 11 To 15 | 11, 11, 14, 15, 13, | 5 |
| 16 To 20 | 16, 17, 18, 17, 19 | 5 |
| 21 To 25 | 21, 21, 20, 25 , 24 | 5 |
| 26 To 30 | 26 | 1 |
| 31 To 35 | 31, 34, 33 | 3 |
3) Read the following passage and complete the table.
The information about how much (hectares) of land a person owns in a village is as follows: There are two thousand families in the village who own land. Half of those families own land in the category of 1 to 3 hectares. Two hundred families fall under the category of 3 to 5 hectares. Of the remaining households, 50% households own 5-10 hectares and 50% own 10-20 hectares. No family has 20 and more hectares of land.
| Area of land (in hectores) (class) | Number of Land Owned Families (Frequency) |
| 1 – 3 | 1000 |
| 3 – 5 | 200 |
| 5 – 10 | 400 |
| 10 – 20 | 400 |
| 20 and above | 0 |
| एकूण | 2000 |
4) Record of daily maximum temperature for a month in a geographical region is shown below unclassified. Organize the given statistical information with proper classification.
21 26 27 29 30 32 22 36 44 45 23 28 29 31 33 35 27 29 39 42 41 27 33 41 37 39 40 37 39 42
Ans-
The smallest variable- 21
The largest variable- 45
Class transfer- 5
| Class interval | Bar Mark / Distribution | Frequency |
| 20 To 25 | 21, 22 , 23 | 3 |
| 26 To 30 | 26, 27, 29 , 30, 28, 29, 27, 29, 27 | 9 |
| 31 To 35 | 32, 31, 33, 35, 33, | 5 |
| 36 To 40 | 36, 39, 37, 39, 40, 37, 39 | 7 |
| 41 To 45 | 44, 45 , 42, 41, 41, 42 | 6 |
5) Record of rainfall (in cm) on different days during the year is shown at ‘X’. Convert the following unclassified statistical data into a classified table by taking appropriate classifications.
24 21 10 20 13 12 45 25 31 27 46 42 17 16 9 5 19 23 35 31 29 6 14 28 15
Answer-
The smallest variable- 11
The largest variable- 35
Class transfer- 10
| Class interval | Bar Mark/Distribution | frequency |
| 0 – 10 | IIII | 04 |
| 11 – 20 | IIIII III | 08 |
| 21 – 30 | IIIII II | 07 |
| 31 – 40 | III | 03 |
| 41 – 50 | III | 03 |
| Total– 30 |
विक्रीसाठी होलसेल भावात उपलब्ध-
Contact 9421680541
अधिक वाचा-
https://geographyjuniorcollege.com/baravi-bhugol-pratyakshik-1-sarvaekshan/
Practical No. 1 Data Colleection Surveying Through App
HSC बोर्ड जुलै 2024 भूगोल प्रश्नपत्रिका व तिची सोडविलेली उत्तरपत्रिका
बारावी भूगोल संपूर्ण अभ्यासक्रमावर आधारित योग्य पर्याय निवडा प्रश्न व त्यांची उत्तरे
बारावी भूगोल संपूर्ण अभ्यासक्रमावर आधारित साखळी पुर्ण करा व त्यांची उत्तरे
